Een omkeerbare airco of lucht-luchtwarmtepomp verwarmt je woning in de winter en koelt ze in de zomer, allemaal met één systeem. Dit systeem haalt warmte uit de buitenlucht, zelfs bij temperaturen tot -15 °C, via een warmtepompcyclus met een vierwegklep die de koelmiddelstroom omdraait. In Vlaanderen, waar het klimaat mild maar wisselvallig is, is dit een energiezuinige en duurzame keuze om het hele jaar door een comfortabel binnenklimaat te behouden. Hieronder lees je alles over werking, types, rendement, kosten, installatie, onderhoud en regelgeving van omkeerbare airco’s in 2025-2026.
Wat is een omkeerbare airco en hoe werkt ze precies?
Een omkeerbare airco werkt op basis van warmteoverdracht tussen binnen- en buitenlucht via een koelmiddelcircuit.
- Koelen: De airco onttrekt warmte aan de binnenlucht en voert deze naar buiten af via de buitenunit.
- Verwarmen: De stroomrichting wordt omgekeerd, waardoor de warmte uit de buitenlucht naar binnen wordt gehaald.
Dit proces maakt gebruik van een compressor, verdamper, condensor en expansieventiel. De efficiëntie hangt sterk af van het type koelmiddel en de buitentemperatuur.
Welke rol speelt de vierwegklep in dit systeem?
De vierwegklep bepaalt of de koelmiddelstroom naar binnen of naar buiten verloopt. Door deze omkering wisselt het systeem tussen verwarmen en koelen zonder dat componenten moeten worden vervangen.
Wat gebeurt er bij zeer lage buitentemperaturen?
Bij temperaturen onder –7 °C stijgt het stroomverbruik omdat de buitenunit moet ontdooien. Toch kunnen moderne toestellen blijven verwarmen bij tot –15 °C, afhankelijk van het merk en de COP-waarde.
Wat zijn de belangrijkste voordelen van een omkeerbare airco?
De voordelen van een omkeerbare airco zijn:
- Energiezuinigheid: Besparing tot 30–50 % op energiekosten tegenover een klassieke elektrische verwarming.
- Twee functies in één toestel: Zowel verwarmen als koelen met één installatie.
- Milieuvriendelijk: Lagere CO₂-uitstoot door hergebruik van omgevingswarmte in plaats van verbranding.
- Snel comfort: Ruimtes bereiken sneller de gewenste temperatuur dan bij vloerverwarming of radiatoren.
- Ruimtebesparing: Geen aparte ketel of koelinstallatie nodig.
Hoe verhoudt het verbruik zich tot traditionele systemen?
Een omkeerbare airco met COP = 4 verbruikt 1 kWh elektriciteit voor 4 kWh warmteafgifte.
Bij een klassiek elektrisch verwarmingstoestel is dat 1 kWh = 1 kWh warmte.
Welke soorten omkeerbare airco’s bestaan er?
De types hangen af van het aantal units en de installatievorm.
Type systeem | Omschrijving | Toepassing |
|---|---|---|
Single-split airco | Eén binnenunit + één buitenunit | Slaapkamer of bureau |
Multi-split airco | Eén buitenunit + meerdere binnenunits | Hele woning of kantoor |
Mobiele omkeerbare airco | Verplaatsbare unit zonder vaste installatie | Tijdelijk gebruik of kleine ruimtes |
Monoblock airco | Geen buitenunit, luchtverplaatsing via muurroosters | Appartementen zonder balkon of geveltoegang |
Wat is geschikt voor kleine versus grote woningen?
- Kleine woning: Single-split of monoblock airco volstaat.
- Grote woning: Multi-split of VRF/VRV-systeem biedt flexibele temperatuurregeling per kamer.
Hoe efficiënt is een omkeerbare airco in 2025-2026?
De energie-efficiëntie wordt gemeten via SEER (Seasonal Energy Efficiency Ratio) voor koelen en SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) voor verwarmen.
Een moderne A+++ airco heeft gemiddeld:
- SEER: ≥ 8
- SCOP: 3,5 – 5
Welke factoren beïnvloeden het rendement?
- Buitentemperatuur: Hoe kouder, hoe lager de efficiëntie.
- Installatiekwaliteit: Slechte plaatsing van leidingen verlaagt de EER.
- Onderhoud: Vuile filters verminderen de luchtstroom en verhogen verbruik.
- Gebruiksinstellingen: Te lage koeltemperatuur verhoogt de energievraag.
Wat kost een omkeerbare airco in België in 2025-2026?
De kostprijs hangt af van capaciteit, aantal units en installatiecomplexiteit.
Type | Gemiddelde prijs (inclusief BTW en installatie) |
|---|---|
Mobiele airco | Vanaf € 250 |
Monoblock airco | € 1.200 – € 3.000 |
Single-split airco | € 1.500 – € 3.000 |
Multi-split airco | € 2.500 – € 6.000 |
Omkeerbare warmtepomp-airco | € 2.000 – € 5.000 |
Zijn er besparingen op lange termijn?
Ja. Door het lagere verbruik betaalt een omkeerbare airco zichzelf vaak binnen 5 – 8 jaar terug ten opzichte van gas- of elektrische verwarming.
Welke factoren bepalen de juiste capaciteit?
Het koel- of verwarmingsvermogen hangt af van het volume van de kamer.
Ruimte (m³) | Aanbevolen vermogen (kW) | Voorbeeld |
|---|---|---|
Tot 70 m³ | 2,0 – 2,5 | Slaapkamer |
Tot 120 m³ | 3,5 | Woonkamer |
Tot 170 m³ | 5,0 | Open keuken |
Tot 240 m³ | 7,0 | Open leefruimte |
Een algemene richtwaarde: ongeveer 30–40 W per m³.
Wat is het energieverbruik van een omkeerbare airco?
Gemiddeld verbruikt een vaste airco 0,75 – 1,5 kWh per uur, afhankelijk van type en functie.
Type airco | Gemiddeld verbruik (kWh/uur) |
|---|---|
Single-split | 0,75 |
Multi-split | 1,65 |
Mobiele airco | 1,5 |
Met een stroomprijs van € 0,30 per kWh betaal je bij gemiddeld 8 uur per dag koeling tussen € 1,80 – € 3,60 per dag.
Hoe wordt een omkeerbare airco geïnstalleerd?
De installatie verloopt in vier stappen:
- Plaatsing van de binnenunit (hoog aan de muur, 15 cm van het plafond).
- Installatie van de buitenunit op gevel of dak, met schaduw voor lager energieverbruik.
- Leidingen en elektrische aansluiting via een muurdoorvoer.
- Inbedrijfstelling door een erkende koeltechnicus (verplicht voor koelmiddelaansluiting).
Mag je de airco zelf installeren in België?
Alleen de voorbereidende werken zijn toegestaan. De definitieve aansluiting van de koelmiddelleidingen moet door een erkende technicus worden uitgevoerd volgens de F-gassenverordening.
Welke regelgeving geldt er in België in 2025-2026?
- Installatie: Alleen erkende koeltechnici mogen systemen met koelmiddelen in bedrijf stellen.
- Koelmiddelen: Vanaf 1 januari 2025 verboden: nieuwe systemen <12 kW met GWP > 750.
- Keuring: Om de 5 jaar verplicht voor airco’s > 12 kW.
- Afstand en geluid: Minimaal 2 m van erfgrens en binnen geldende geluidsnormen.
- Appartementen: VvE-toestemming nodig bij zichtbare buitenunit.
Hoe onderhoud je een omkeerbare airco voor maximale levensduur?
Regelmatig onderhoud verhoogt het rendement en verlengt de levensduur tot 20–25 jaar.
Frequentie | Onderhoudswerk | Uitvoerder |
|---|---|---|
Maandelijks | Luchtfilters reinigen | Gebruiker |
Jaarlijks | Koelmiddel en condensafvoer controleren | Technicus |
Om de 5 jaar | Energetische keuring (> 12 kW-installaties) | Erkende keurder |
Een jaarlijkse onderhoudsbeurt kost gemiddeld € 120 – € 200.
Wat zijn de voordelen en nadelen tegenover klassieke systemen?
Aspect | Omkeerbare airco | Klassieke verwarming |
|---|---|---|
Functie | Verwarmen + koelen | Alleen verwarmen |
Rendement (COP) | 3–5 | 0,9–1,0 |
CO₂-uitstoot | Lager | Hoger |
Reactiesnelheid | Zeer snel | Traager |
Installatiekost | Middenklasse | Afhankelijk van type |
Onderhoud | Jaarlijks filteronderhoud | Regelmatig branderonderhoud |
Veelgestelde vragen
Werkt een omkeerbare airco ook bij vorst?
Ja, moderne toestellen werken tot –15 °C buitentemperatuur.
Hoe lang gaat een omkeerbare airco mee?
Tussen 15 en 30 jaar, afhankelijk van model en onderhoud.
Verbruikt verwarmen met airco meer stroom dan met gas?
Neen, het totale verbruik is 30 – 50 % lager door de warmtepompfunctie.
Is een omkeerbare airco gezond?
Ja, mits schoon filtersysteem en beperkt temperatuurverschil (max. 7 °C met buitenlucht).
Kun je een omkeerbare airco combineren met zonnepanelen?
Ja, dat verlaagt de energiekosten tot nul tijdens zonnige periodes.
Wat kost een omkeerbare airco gemiddeld?
Tussen € 1.200 en € 5.000, afhankelijk van type en vermogen.
Hoe vaak onderhoud uitvoeren?
Eén keer per jaar professioneel onderhoud, plus maandelijkse filterreiniging.
Kan ik hiermee mijn huis volledig verwarmen?
Ja, als de capaciteit goed berekend wordt op basis van je woningvolume en isolatie.
Helpt dit systeem om energie te besparen?
Ja, gemiddeld 30–50 % besparing tegenover klassieke elektrische verwarming.
Is een vergunning nodig in België?
Niet in de meeste gevallen, zolang de buitenunit niet te hoog geplaatst wordt en binnen de geluidsnormen blijft.
Conclusie
Een omkeerbare airco is in 2025-2026 een logische investering voor wie comfort, laag energiegebruik en milieuvriendelijkheid combineert. Dankzij de moderne lucht-luchtwarmtepomptechnologie is één toestel voldoende voor verwarming én koeling. Laat de installatie uitvoeren door een erkende installateur voor een maximale levensduur en veilig rendement.
airco-plaatsen.be is het platform waar je alles leert over airco’s, inclusief offerte-aanvragen, onderhoud en herstellingen door erkende koeltechnici.
